Rozen en rozenonderstammen
Nederlandse productie in internationaal spanningsveld
De productie van rozen is een internationale aangelegenheid; of het nu om tuinrozen gaat of om rozen voor de snijbloementeelt. Nederland heeft van oudsher in de internationale productie van rozen een belangrijke rol gespeeld. Die rol verandert, al was het alleen al vanwege de toename van de productie in Oost-Europa; een toename die ten koste is gegaan van de West-Europese landen. In Nederland heeft dat tot verschuivingen binnen deze bedrijfstak geleid.
De productie van rozen is de afgelopen jaren ook geconfronteerd met grote veranderingen van de markt. Ooit was het rozenstruikje met kale wortel, keurig verpakt in een plastic zakje met wat spaghnum erbij een populair artikel voor de postorderbedrijven. Miljoenen tuinrozen hebben zo hun weg gevonden naar tevreden klanten in binnen- en buitenland. Die klanten konden tevreden zijn, omdat de roos als geen andere struik de mooie afbeeldingen uit de catalogi van de postorderbedrijven kon waarmaken.
Het aantal klanten dat wil wachten op het waarmaken van dergelijke beloften neemt af. De moderne consument wil onmiddellijk resultaat zien. De bloeiende roos in pot of container kan daarvoor zorgen. De roos is daarmee een impulsartikel geworden, dat ook bouwmarkten, tuincentrumketens en grootwinkelbedrijven graag in hun sortiment meenemen.
Roos als impulsartikel
Voor de rozenteelt heeft het impulsartikel dan ook geheel nieuwe perspectieven geopend. De honger van bouwmarkten en andere grote inkoopketens lijkt niet te stillen. Grote, uniforme partijen zijn nodig om aan de vraag van deze verkooppunten te voldoen. Voor de rozenkwekers die aan die wens van de markt willen voldoen ligt ook de komende jaren nog een enorme uitdaging. Die uitdaging betreft niet alleen de grote aantallen, maar ook de kwaliteit. Vooral wanneer de roos als impulsartikel over de toonbank gaat, is topkwaliteit een absolute must. Een aantal Nederlandse kwekers heeft inmiddels voor dit marktsegment gekozen en met succes. Verdere specialisatie en professionalisering zorgen ervoor dat die markt zich verder ontwikkelt.
Andere kwekers maken de overstap naar rozen in pot niet. Zij kiezen bewust voor de vollegrondsteelt. Maar ook binnen die teelt neemt de specialisatie toe. Zo doet zich een verschuiving voor van de bulkproductie naar soorten die kwekersrechtelijk beschermd zijn. Óf de kweker kiest voor een apart sortiment, bijvoorbeeld dat van de historische rozen.
Rol halfjaarsstruik verandert
Een bekend product van de Nederlandse rozenkwekers is jaar en dag het halfjaarsstruikje geweest; het uitgangsmateriaal van de snijrozenteler. De productie van snijrozen is echter voor een belangrijk deel verschoven naar de teelt op substraat. Daarvoor zijn de halfjaarstruikjes niet geschikt. Het belang van deze teelt is daardoor afgenomen.
Onderstammen blijven gevraagd
Behalve dat Nederland bekend staat vanwege de productie van rozenstruiken - zowel in de volle grond als in pot - heeft dit land ook een naam op te houden op het gebied van rozenonderstammen. Die worden in zeer grote aantallen gekweekt in het rozengebied Lottum, en rond Winschoten in het Noorden van Nederland.
De vraag naar deze onderstammen is mede afhankelijk van veranderingen in de markt, zoals de opkomst van de roos op eigen wortel. Een voorbeeld daarvan is de heesterroos. Dit type heeft de roos weer helemaal teruggebracht in het openbaar groen. De roos op eigen wortel heeft namelijk beduidend minder verzorging en onderhoud nodig dan de tuinroos die geënt is.
Op bepaalde punten blijft de veredelde roos echter onovertroffen. Een van die punten is de groeikracht. De roos op eigen wortel kan daar niet aan tippen. De vraag naar veredelde rozen en daarmee naar onderstammen zal daarom blijven bestaan.
Milieu
De ontwikkeling van teeltsystemen die het milieu zo min mogelijk belasten, is een van de speerpunten van het praktijkonderzoek ten behoeve van de rozen. Het onderzoek naar nieuwe teeltsystemen betreft de hele rozenteelt, dat wil zeggen de productie van zowel rozenstruiken als van –onderstammen.